LENFÖDEM (FİL HASTALIĞI) TEDAVİSİ

Lenfödem nedir?
Bağışıklık sistemimizin bir parçası olan lenf bezlerinde proteinden zengin sıvının birikmesi sonucu oluşan hastalıktır. Kol veya bacakta tek tarflı ve asimetrik şişlik gelişir. Doğuştan veya sonradan oluşabilir.

Lenfödem neden olur?
Sebebine bağlı olarak primer veya sekonder olabilir. Primer lenfödem, lenf dokusunun doğuştan yokluğu veya anormalliği sonucu oluşabilir. Belirgin bir sebebi yoktur.

Sekonder lenfödem özellikle kanser tanısı ile izlenen hastalarda kanserin kendisine veya uygulanan tedaviye bağlı olarak ortaya çıkan önemli bir hastalıktır. Meme kanseri, genital sistem kanserleri, üriner sistem kanserleri, kolorektal kanserler, cilt kanseri (melanoma) ve baş boyun kanserleri tedavisinde uygulanan lenf nodu diseksiyonları ve radyoterapi lenfödem için risk oluşturur.

Belirtiler genellikle ilk olarak el ve ayak bölgesinde görülür. Bu bölgelerde ciltte gerginlik, duyu bozuklukları, eklem sertlikleri ve hassasiyet görülebilmektedir.

Lenfödem hastalığının belirtileri
Kol veya bacakta tek taraflı ve asimetrik şişlik
Sıkışma veya dolgunluk hissi, karıncalanma, deride gerginlik
Cilt katlantılarında derinleşme
Erken dönemde ödem bölgesine bastırıldıktan sonra çukurluk oluşması

Lenfödem tanısı nasıl konulur?
Lenfödem tanısı ayrıntılı hasta öyküsü ve fiziki muayene bulguları ile konulabilmektedir. Ayrıca çevre ölçümleri, volumetrik ölçümler, MR (manyetik rezonans görüntüleme), BT (bilgisayarlı tomografi), ultrason ve lenfosintigrafi yöntemleri de değerlendirmede kullanılabilir.

Lenfödem kronik bir hatalık olup, tedavide Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ünitelerinde 4 ana bölüm uygulanmaktadır.

Manuel lenf drenajı
Kompresyon bandajları
Cilt bakımı
Egzersiz 

Ayrıca tedavi sonunda giyilen bası giysileri ile ödem kontrol altında tutulur. Tedavinin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı ile lenfödem konusunda özel eğitim almış fizyoterapist tarafından yapılması son derece önemlidir.

Manuel Lenf Drenajı
Elle uygulanan özel bir masaj tekniği olan manuel lenf drenajı ile, lenf sisteminde bloke olmuş lenf sıvısının serbest akışı sağlanmaktadır. Ödemli bölgedeki lenf sıvısının vücudun diğer bölgelerine iletilmesi amaçlanır. Manuel lenf drenajı diğer masaj tekniklerinden farklıdır. Diğer masaj tekniklerinin lenf dolaşımına etkisi olmadığı gibi, lenfödem hastalığında fayda sağlamamakta aksine zarar verebilmektedir.

Kompresyon Bandajlaması
Lenfödem tedavisinde kullanılan bandajlar, kas aktivitesi sırasında (hareket ederken) yüksek basınç, kas istirahati sırasında (dinlenirken) düşük basınç uygulayarak lenf sıvısının etkilenen uzuvda tekrar birikmesini önler. Bandajlama işlemi ödemli uzuvdaki incelme durana kadar devam eder. Bandajlama seanslarından sonra kişiye özel yapılmış bası giysisi verilir.

Bası Giysisi
Lenfödem bası giysileri lenfödemin klinik ihtiyacını karşılamak için özel tekniklerle üretilir. Özellikle yoğun lenfödem tedavisi sonrasında elde edilen kazanımların korunması için kullanılır. Kullanımı kolay ve günlük aktivitelere engel olmayan bası giysileri kolluk, eldiven, çorap, külotlu çorap veya bireysel ihtiyaca göre istenen formda üretilebilmektedir.

Özel Egzersizler
Kas aktivitesi lenfatik sıvı drenajına yardım etmek için büyük önem taşımaktadır. Manuel lenf drenajı ve kompresyon bandajlamasının ardından mutlaka kişiye özel hazırlanan egzersiz programı uygulanmalıdır.