ÇOCUK VE ERGENLERDE TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI

Teknoloji bağımlılığı, kişinin ekran karşısında kontrolünü kaybetmesi ve ekran dışında vakit geçirdiğinde yoksunluk belirtileri hissetmesidir.

Çocuk ve ergenlerde ekran bağımlılığı belirtileri, çocuğun ekranı bırakamaması, geç saatlere kadar bu eyleme devam etmeye çalışması, bazen uykuya geçmekte zorlanması, uykuya karşı direnmesi ve hala oyun oynamaya devam etmek istemesidir. Ekran başındayen yemek yemeyi unutup, dersini yapmayı veya tuvalete gitmeyi ertelemesiyle sonuçlanabilmektedir.

Çocuklar ekran karşısında oyun oynamayı tercih ederken, yüz yüze arkadaşlık ilişkilerinde zorlanabiliyorlar. Ayrıca ekran karşısında olmadıklarında kendilerini gergin, boşlukta ve hayatı anlamsız hissedebiliyorlar.

Çocukların ekranı iyi kullanabilmesi, telefonla arasının iyi olması, bilgisayarı açıp kapayabilmesi bir zeka belirtisi olmayıp, çocuğun ekrana çok fazla maruz kaldığının belirtisidir. Bu durum çocuklarda faydalı olmak yerine zararlı olabilmekte ve bazı davranış problemlerine yol açmaktadır.

Teknoloji hayatımızın bir parçası ancak doğru kullanılmadığında bir çok zararları ortaya çıkmaktadır. Çocuk ve ergenlerde ekran süresi uzadıkça dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, dürtü kontrol bozukluğu en çok öne çıkan rahatsızlıklardır.

Aynı zamanda çocukların daha obsesif düşüncelerinin olması, daha kaygılı ve içe dönük olması, sosyal kaygılarının artması ve özgüveninin düşmesi gibi bir çok durumla karşılaşmaktayız.

Çocuk ve ergenler ekran karşısında fazla zaman geçirdikçe bazı cinsel veya şiddet içerikli durumlarla karşılaşabiliyorlar. Bu durum çocuklar için tehlike oluşturmaktadır.

Çocuklar bazen sosyal medyada gördükleri insanlarla kendilerini karşılaştırabilmekte, yaşadıkları hayatı beğenmeme, yaşam doyumunun azalması, kendini beğenmeme gibi durumlarla karşılaşmaktayız. Aynı zamanda çocuklar sanal dünyadan gerçek dünyaya geçmekte zorlanmaktadırlar ve bu durumda akademik olarak düşüşler ve anlama güçlüğü yaşarken ailelerinden uzaklaşmaktadırlar.

Oyun oynama bozukluğu, teknoloji bağımlılığı içerisinde yer almaktadır. Tek farkı çocuk ve ergenlerin internete girdiklerinde sadece oyun oynamalarıdır.

Bu oyun oynama isteği, çocuğun gerçek hayatta başaramadığı, elde edemediği başarıyı, zaferi elde etme isteğinden kaynaklanmaktadır.

Çocuk ve ergenler oyun oynamadıklarında ciddi bir yoksunluk belirtisi gösterebilmekte, saldırganlık, şiddet ve küfür gibi durumlar karşımıza çıkmaktadır.

Çocuklarda Ekran Süresi
0-3 yaş için -> 0
6 yaş için -> Yarım saat
9 yaş için -> 1 saat
12 yaş ve üstü için -> En fazla 2 saat

0-3 yaş beynin en hızlı geliştiği dönem olup, bu dönemde çocuk iletişime ihtiyaç duyar, karşılıklı gülmeye ihtiyaç duyar, hayatı bu şekilde deneyimler ve öğrenir.

Ekran maalesef bebekler için pasif bir eylemdir. Bu eylemde çocuk anlıyor gibi görünse de, eğitici-öğretici şeyler izlese de, bunları öğrendiğini düşünseniz de aktif bir eylem olmadığı için çocuk çevreyle iletişim kuramaz, bunu deneyimleyemez ve konuşmayı öğrenemez.

Dil gelişim bozuklukları ortaya çıkmaktadır, çocuk ismi söylendiğinde tepki vermemekte, dış dünya ile iletişime geçmemektedir. Dürtü kontrol bozukluğu otaya çıkabilir. Çocuk öfkeli ve sinirli olabilir. Aileler bu dönemde otizmden şüphelenebilirler.

Çocuklar ve ergenlerle böyle problemlerle karşılaşıldığında en önemli şey çocuk ile iletişim halinde olmaktır. Aradaki ilişki ve bağ ne kadar güvenli tutulursa bu o kadar iyidir.

Çünkü çocuklar ve ergenler güvenmedikleri insanların sözlerini asla dinlemezler.

Ekran bağımlılığının altında yatan nedenleri bulmak önemlidir. Çocuk ekranla zaman geçirirken hangi ihtiyacını tamamlıyor olabilir? Çocuklarla ve ergenlerle konuşarak öncelikle bunların bulunması gerekiyor. Bunların yerine neler konabilir, nasıl tamamlanabilir? Birlikte bunları aşmak gerekiyor.

Çocukların deneyimleyebilmeleri için bazı şeylere fırsatlar vermelisiniz. Çocuğun ilgi alanına yönelik spor, kültürel ve sanat faaliyetlerine yönlendirebilirsiniz. Çocuklar çevreyle ilgili ne kadar çok şey deneyimleyebilir, gereçek hayata ne kadar katılabilirlerse ekranla arasına o kadar mesafe koymayı öğrenebilecektir.

Öncelikle siz rol model olmalısınız. Çocuklar sizin ne dediğinizden çok, ne yaptığınızla ilgilenirler.

Eğer siz onlara telefonu bırak, tableti bırak deyip televizyon karşısında zaman geçirmeye devam ederseniz bu onlar için hiç gerçekçi gelmeyebilir.

Beraber aile saatleri oluşturabilirsiniz, birlikte aile oyunları oynayabilirsiniz ve çocuğunuzla iletişimde kalmanın yollarını arayabilirsiniz. 

Çocuğunuzun ekran süresini kontrol ederken, lütfen çocuğunuzun ekranla ilgili neler izlediğini, neler oynadığını da mutlaka kontrol edin. Video içeriği de bizim için çok önemli. 

Telefonu ve tableti ödül veya ceza olarak kullanmayın. Bu onlar için amaç haline gelmesin.

Özellikle küçük çocuklar için ekranı çocuk bakıcısı olarak kullanmayın. Lütfen onları sizden uzak, iletişimden uzak tutmayın.