Ruhsal sorunları olan, rahatsızlık yaşayan insanların profesyonel yardım almasının önündeki en önemli engel damgalanma ve stigmadır. Psikiyatri alanında damgalanma sorununun arkasında yeteri kadar bilgi ve eğitim sahibi olmayan insanların geliştirmiş oldukları ön yargılar ve mitler bulunmaktadır.
Damgalanma sorunu değişik şekillerde karşımıza çıkabilir. En çok bir psikiyatri uzmanına giderken kişinin çevreden gelebilecek haksız eleştiri, yanlış anlaşılma, insanların bakış açısının değişmesi ve değersizleşme endişesi ile yaşamış olduğu çekince şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
Tıp alanında damgalanma endişesi en fazla psikiyatri hastalarında olmaktadır. Yapılan çalışmalarda psikiyatri polikliniğine başvuran hastaların ortalama %35’inde damgalama endişesi taşıdığı saptanmıştır.
Günümüzde psikiyatrik hastalığı olan bireylerin azalmakla beraber hala tüm dünyada ve ülkemizde damgalanma ve ayrımcılık ile karşı karşıya bulunduğu bir gerçektir. Bu bireyler damgalanma endişesi ile tedavi için sağlık kuruluşlarına başvurmaktan çekinmekte, tedaviye başlandığında ise toplum tarafından dışlanma endişesi onların iyileşmesinde önemli bir engel oluşturmaktadır.
Ruhsal hastalığı olan bireylerin damgalanması, bu kişilerin tedaviye uyumunda sorunlara yol açtığı gibi onların sosyal ilişkilerinde de ciddi sorunlara neden olmaktadır. Damgalanma hasta kadar hasta yakınlarını da etkilediğinden hasta ve hasta yakınlarının sosyal yaşantılarını ve psikolojik süreçlerini olumsuz etkileyerek yaşam kalitelerini düşürmektedir. Bu durum da hasta için kaybolan yıllar, kalitesiz geçen bir yaşam, bozulan mesleki, sosyal ve ailevi yaşamlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
HASTALAR "KEŞKE DAHA ÖNCE TEDAVİ GÖRSEYDİM" DEMEKTEDİR.
DAMGALANMA ENDİŞESİ TEDAVİYİ OLUMSUZ ETKİLER.
Damgalanma nedeniyle yardım almayan ve yaygın olarak orta ve hafif dereceli rahatsızlıkları olan kişilerin tedavi edilmemesi kişilerin bu sağlıksız yaşama uyum göstermesi ile sonuçlanır. Sürekli depresyon ve kaygı ile yaşamak bir süre sonra o insanın tabiri yerindeyse artık kaderi gibi algılanmaya başlanır. Kendi yeteneklerini yaşama çeviremez iş hayatında, aile yaşamında ve insan ilişkilerinde hakettiği yaşam kalitesinden uzaklaşır. Hastalarımızın yüz güldürücü ve başarılı tedavi yanıtları almasından sonra “keşke daha önce tedavi görseydim” veya “daha önce bir uzmana gitseydim” diye haklı serzenişte bulundukları durumlar hiç de seyrek değildir.
Özellikle ülkemizde diğer branş doktorları hastalarında muayene esnasında psikiyatrik bir sorun veya rahatsızlık fark ettiklerinde hastanın durumu çok ağır değilse ya öğüt vermeyi ya da kendileri çok deneyimli olmadıkları bir ilaç veya antidepresan yazıp göndermeyi seçmektedirler. Bu durum hastaların tedavi sürecini olumsuz etkilemektedir.
Tüm bunlar göz önüne alındığında son yıllarda özellikle gelişmiş ülkelerde ve ülkemizde ruh sağlığı tedavisinin standartlarını geliştirmede, damgalama ve ayrımcılık ile mücadele önem taşımaktadır.
HASTALARIN KENDİLİK SAYGISI AZALMAKTADIR.
DAMGALAMANIN HASTA VE KİŞİLER ÜZERİNE ETKİLERİ
Yapılan çalışmalarda ruhsal hastalığa sahip bireylerin psikiyatriye başvurduktan veya tanı konulduktan sonra, açık bir ayrımcılık ya da kötü davranışa maruz kalmasalar bile kendilerini damgalanmış olarak hissettikleri görülmüştür.
Damgalanmanın temelinde daha önce de belirttiğim gibi olumsuz inançlar, deneyim tecrübeler ve bunun sonucu olan önyargılar yer almaktadır. Damgalanma yaşayan kişiler; durumundan utanma, yetersizlik duygusu yaşama, sosyal ilişkilerden kaçınma gibi nedenlerle kendilerini değersizleştirmekte, reddedilme korkusu yaşamakta, ümitsizliğe kapılmakta ve öz güvenlerini yitirmektedir.
Damgalanma endişesi yaşayan hastaların kendilik saygısı azalmaktadır. Kendilik saygısı ve damgalanma duygusu birbirini karşılıklı olarak etkileyen değişkenlerdir. Kendilik saygısının azalmasının yanı sıra hastalarda sıklıkla moral bozukluğu, sosyal uyumda bozulma, suçluluk ve utanç duygularında artışa neden olmaktadır. Bu durum mevcut psikiyatrik rahatsızlığın iyileşme sürecini olumsuz etkilemektedir.
Gerekli durumlarda profesyonel destek almaktan çekinmeyin.
Konu hakkında detaylı bilgi ve randevu almak için 02128668080 arayabilirsiniz.
