BÖBREK TAŞLARINDA TEDAVİ

Börek taşlarının tedavisinde, taşın boyutları, taşların sayısı ve yerleştiği yerler en önemli faktörlerdir. Böbrek taşları çoğunlukla 2-4 mm çapında oluşur ve genellikle bu taşlar idrar kanallarından geçecek büyüklüktedir ve rahatlıkla kendiliğinden düşebilir. Bu büyüklükteki taşlar için genellikle tedaviye ihtiyaç yoktur. 

Böbrek Taşlarında İlaç tedavisi

Küçük böbrek taşları böbrekten ve idrar kanalından düşerken şiddetli ağrıya yol açabilmektedir. Bu durumda geçici olarak ağrı kesici ve antispazmotik ilaçlar ile ve bol sıvı alımıyla bu taşlar düşürülebilir. Ayrıca bulantı-kusma gelişebilir, bunun için de antiemetik (bulantı giderici) ilaçlar kullanılabilir. Son dönemde alfa-1 reseptör blokerleri denilen ve daha çok prostat büyümesinin semptomatik tedavisinde kullanılan ilaçlar üreter taşlarının düşürülmesi amacıyla kullanılmaktadır.

Üreterorenoskopi

Bu işlem, kapalı bir ameliyat yöntemidir. Bu işlem sırasında genel anestezi uygulanması gereklidir. Üreteroskopi denilen fiberoptik bir alet kullanılır. Üreteroskopi ile önce mesaneye daha sonra da üretere geçilerek taş olan bölgeye ulaşılır ve taş görülür. Üreter ya da böbrekte yer alan taşlara bu tedavi uygulanır.  Üreteroskopi ile taş görülünce pnömatik ya da holmiyum lazer litotriptörler denilen taş kırma aletleri ile taş kırılır. Üreteroskopi işlemi ile taş tamamen temizlendikten sonra taşın oturduğu yerdeki ödem derecesine göre karar verilerek üretere D-J stent konulup konulmamasına karar verilir. Bu stentler böbrek ile mesane arasında idrar kanalının tıkanmasına engel olurlar. Taşlar ya da ödem kanalı tıkasa bile stendin içerisindeki boşluk sayesinde tıkanıklık olmaz. Bu sayede operasyon sonrası oluşabilecek ağrı engellenmiş olur.

Perkütan Nefrolitotomi (PCNL) Kapalı Böbrek Taşı Ameliyatı

PCNL (kapalı böbrek taşı ameliyatı), 2 cm üzerindeki taşlarda ya da üreteroskopinin uygulanamayacağı düşünülüyor ise kullanılması gereken tedavi seçeneğidir. PCNL sırasında genel anestezi uygulanır. Bu yöntemin en büyük avantajı açık cerrahinin yerini almış olmasıdır. 1 cm’lik bir kesiden böbreğe ulaşılarak böbrek içerisindeki taşlar tamamen temizlenebilmektedir. İşlem sırasında önce detaylı bir radyolojik inceleme(özellikle tomografi) ile böbreğe giriş noktası tespit edilir. Hasta genel anestezi ile uyutulduktan sonra böbrek içerisine önce ince bir iğne ile giriş yapılır. İstenilen bölgeye ulaşıldıktan sonra bu iğnenin içerisinden bir rehber tel geçirilir. Rehber telin üzerinden önce daha kalın iğneler daha sonra 1 cm’e kadar ulaşan kalınlıkta enstrümanlar yerleştirilerek oluşturulan bu pasajın içerisinden böbreğe optik enstrümanlar iletilir. Nefroskop adı verilen bu optik aletler sayesinde böbrekteki taş çok rahatlıkla görüntülenir. Taşın kırılmasında genellikle pnömatik yada ultrasonik litotriptörler kullanılır. Taş kırılıp parçalandıktan sonra taş tutucular ile taşlar dışarı alınır. İşlem sırasında kırılan tüm taş parçalarının temizlenmesi gerekir. Ancak bu durum her zaman mümkün olmayabilir. Taşlar temizledikten sonra nefroskop içinden bir nefrostomi tüpü konularak PCNL ameliyatına son verilir. 2 gün sonra böbrek kontrol edilir ve konulan tüp çekilir. Bu işlem sonrasında hasta ertesi gün taburcu edilir.

Flexible Üreterorenoskop adını verdiğimiz eğilip bükülme özelliği olan esnek aletlerin böbrekte kullanılmaya başlanması ile taşın tam temizliği başarısı gittikçe artmıştır.

Açık Cerrahi

Böbrek taşlarında açık cerrahi seçeneği neredeyse tamamen terk edilmiştir. Çok nadir olarak özel durumlarda uygulanan bir yöntemdir.

Böbrek Taşı Tekrar Eder mi?

Taş tedavisinden sonra hastaların unutmaması gerekir ki, bir kez taş oluşturan hastaların yaklaşık %30-40’ında tekrar taş oluşma riski vardır. İşlem sonrası taştan elde edilen parçalardan analiz yaptırarak taşın cinsi saptanmalıdır. Bu analiz sonucuna göre hastaya taş oluşumunu engellemek için ilave tedavi ve öneriler yapılabilmektedir.